Tabiatni o‘rganish va ilmiy tadqiqot – bu insonning atrof-muhitdagi hodisalar, hayotiy jarayonlar, jismlar va ularning o‘zaro bog‘liqliklarini tushunishga qaratilgan faoliyatidir. Tabiatni o‘rganish orqali inson tabiat qonunlarini aniqlaydi, resurslardan oqilona foydalanish yo‘llarini izlaydi va tabiat bilan uyg‘un yashash tamoyillarini shakllantiradi. Bu jarayon ilmiy tadqiqot metodlari yordamida amalga oshiriladi.
Ilmiy tadqiqot – bu tabiat hodisalarini tizimli va metodik ravishda o‘rganish jarayoni bo‘lib, ma’lumot yig‘ish, kuzatish, tajriba o‘tkazish va tahlil qilish bosqichlarini o‘z ichiga oladi. Tadqiqot natijalari orqali yangi bilimlar kashf etiladi, mavjud tushunchalar tekislanadi va nazariyalar tasdiqlanadi yoki rad etiladi.
Tabiatni o‘rganishda kuzatish, solishtirish, tajriba o‘tkazish va ma’lumotlarni qayta ishlash kabi ilmiy metodlar muhim rol o‘ynaydi. Masalan, o‘simliklar va hayvonlar hayotini kuzatish, suv va havo holatini o‘lchash, tuproq tarkibini tahlil qilish orqali tabiiy jarayonlar chuqurroq tushuniladi. Shu bilan birga, ilmiy tadqiqot tabiatni muhofaza qilish va ekologik muammolarni hal qilishda ham katta ahamiyatga ega.
Shuningdek, tabiatni o‘rganish insonda kuzatish qobiliyati, mantiqiy fikrlash va mustaqil fikr yuritish ko‘nikmalarini rivojlantiradi. Bu jarayon maktab yoshidagi bolalardan tortib katta olimlargacha ham amalga oshiriladi va hayotiy bilimlarni shakllantiradi.
